Kolejną przestrzenią wirtualną dopełniającą fragment wystawy poświęcony wsi tradycyjnej jest sztuka ludowa. Prezentujemy jej wytwory pochodzące głównie z II połowy XX wieku. Przewijają się w nich motywy sakralne, gdyż w kulturze ludowej treści religijne były wszechobecne. Ale świat ten nie był rajski: artyści i artystki tutaj wymienieni sami doświadczyli samotności, odtrącenia, marginalizacji. Pisze Andrzej Perzanowski: „Mimo częstego podziwu czy zachwytu, jaki budziły ich dzieła, praca twórców była postrzegana w kategoriach zabawy, oni sami zaś – jako osoby infantylne, ‘niemal umysłowo chore’” (A. Perzanowski, Odmieńcy. Antropologiczne studium dewiacji, Warszawa 2009, s. 81). Bardzo często tacy ludzie nie mieli zrozumienia u innych dla swojego talentu. W wiejskiej ekonomii liczyła się praca na roli i pełnienie obowiązków gospodarskich. Tymczasem twórcy ci wykraczali poza te schematy i oczekiwania zbiorowości. Wierni byli powołaniu artystycznemu i nawet problemy psychiczne wyostrzały ich wrażliwość. Nie rozumiano na wsiach czy w małych miasteczkach, że twórcy ci nie idą na kompromisy z życiem, po to by w swoich dziełach właśnie oddać owo życie, zmierzyć się z powołaniem, wbrew innym, odsłonić nieznane rewiry rzeczywistości i własnego wnętrza. Swoista artystyczna asceza oznaczała doświadczenie osamotnienia (opuszczenia) ale i pozytywnej samotności – w swej pasji twórczej mogli oddać się beznamiętnie temu co kochali i obcować w żywiole piękna. Sztuka tutaj prezentowana to właśnie świadectwo triumfu nad społeczną rzeczywistością i owoc wyrzeczeń podyktowanych artystycznym powołaniem.

Autorstwo fragmentu Sztuka ludowa Bartłomiej Gapiński; przygotowanie biogramów artystów Grzegorz Graff (Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie)