Emilian Rzewuski
Camoens i poezya luzytańska [w:] „Studya filozoficzno-literackie”. Warszawa: Nakładem Henryka Natansona, Księgarza,1847, str. 189–207
Sygnatura BJ: 6700 I
W ujęciu XIX-wiecznego krytyka Emiliana Rzewuskiego, dzieła Camõesa, zarówno epopeja „Os Lusíadas”, jak i utwory liryczne, stanowią odzwierciedlenie życia portugalskiego twórcy oraz jego epoki. Stąd też treści informacyjne zawarte w szkicu biograficzno-literackim pt. „Camoens i poezya luzytańska” Rzewuski zilustrował licznymi cytatami zaczerpniętymi z eposu, wierszy, a nawet listów portugalskiego poety, interpretując je pod kątem autobiograficznym. Tekst dowodzi dobrej orientacji Rzewuskiego w źródłach francuskich i niemieckich, w tym w pracach Augusta Wilhelma Schlegela, poświęconych Camõesowi.
Wizerunek Camõesa nakreślony przez Rzewuskiego bazuje na wyobrażeniach w duchu romantycznym, stworzonych na bazie niejasności i luk istniejących w biografii Portugalczyka. O tym jak wysoko polski krytyk oceniał postawę życiową Camõesa, przedkładając ją nawet ponad dokonania artystyczne twórcy, świadczą słowa: „Luzyada jest piękną, jego [Camõesa] jednak życie jest nierównie piękniejszém”.