Fryderyk Henryk Lewestam

Historya literatury powszechnéj

Warszawa: Nakładem Aleksandra Lewińskiego, Księgarza, 1864, t. II, str. 452–511

Sygnatura BJ:22976 II

Jako historyk literatury, Fryderyk Henryk Lewestam wyróżnił się dzięki pierwszej w Polsce nietłumaczonej historii literatury powszechnej, wydanej w latach 1863–1867. Tom II publikacji autor poświęcił dorobkowi literackiemu „romańszczyzny”, przedstawiając, w czwartej księdze zatytułowanej „Portugalczycy”, rozwój literatury portugalskiej od średniowiecza do czasów sobie współczesnych. Osobny podrozdział tekstu traktuje o życiu i twórczości Camõesa, które w ujęciu Lewestama przenikają się ze sobą, a co więcej, są znamienne dla „całej poezyji portugalskiej”. We wszechstronnym dorobku literackim tego „jedynego za granicami Portugalii sławnego poety”, Lewestam wysunął na pierwszy plan epos „Os Lusíadas”, znacznie mniej miejsca poświęcając poezji i zaledwie wzmiankując sztuki teatralne Camõesa. Taki układ treści odpowiadał ówczesnemu ogólnemu poziomowi znajomości dzieł portugalskiego twórcy przez Polaków, która koncentrowała się wokół epopei „Os Lusíadas”. To samo można powiedzieć o wiedzy polskich czytelników dotyczącej historii literatury portugalskiej w ujęciu całościowym. Niewątpliwie rozdział o tej tematyce w opracowaniu Lewestama miał na celu wypełnienie wspomnianej luki, tj. ukazanie twórczości Camõesa na szerszym tle, obrazującym ewolucję literatury portugalskiej poprzez wieki.