I’Lusiadi di Luigi Camoens. Tarduzione di Antonio Nervi. Seconda Edizione Illustrata con note di D. B. Milano: dalla Società Tipog. Dei Classici Italiani, 1821

Sygnatura BJ: 820168 I

Włochy to kraj, w którym recepcja epopei Camõesa rozpoczęła się jeszcze w XVI wieku, najprawdopodobniej za pośrednictwem tłumaczeń hiszpańskich, w kontekście ówczesnych powiązań politycznych między Hiszpanią i Italią. Echa owej wczesnej recepcji odnajdujemy w twórczości Torquata Tassa. Kolejne stulecie przyniosło pierwszy przekład portugalskiej epopei, zatytułowany „Lusiada Italiana […] Poema Eroico Del Grande Luigi De Camoĕs […]”, który ukazał się drukiem z inicjatywy tłumacza, Carlo Antonio Paggi, w 1658 roku w Lizbonie. W latach 1656–1666 Paggi pełnił funkcję prokonsula Republiki Genui, rezydując w stolicy Portugalii. W XVIII wieku pojawiły się dalsze nowe przekłady włoskie wybranych fragmentów poematu Camõesa, a także całości utworu (Turyn, 1772). Po roku 1800 liczba przedsięwzięć translatorskich wokół „Os Lusíadas” jeszcze wzrosła, dając w efekcie pięć przekładów całościowych dzieła, wykonanych przez różnych tłumaczy.

Z owej serii tłumaczeń wyjątkowym powodzeniem cieszyła się wersja Antonio Nervi (1760–1836), opublikowana po raz pierwszy w 1814 roku w Genui. Nervi, który nie władał językiem portugalskim, sięgnął do jednej z dwóch wersji francuskojęzycznych poematu z XVIII wieku (lub do obu), tj. L.-A. Duperrona de Castery (1735) i J.-F. de La Harpe’a (1776), przygotowując na tej bazie swobodną parafrazę tekstu epopei. Pewne niedociągnięcia, błędy i zniekształcenia oryginału nie wpłynęły na kolejne wznowienia przekładu, które ukazywały się sukcesywnie do końca XIX wieku. Niektóre z nich opublikowano bez zgody tłumacza, jak w przypadku niniejszej reedycji, wydanej w Mediolanie w 1821 roku. Mimo nadużycia względem translatora, wydanie to posiadało znaczne walory, z uwagi na umieszczone w nim parateksty. Chodzi o prace uznanych europejskich intelektualistów, wcześniej opublikowane w różnych źródłach, a w tym przypadku zebrane w całość, dającą wszechstronny obraz portugalskiego autora i jego dzieła. Wśród nich znalazły się m. in. szkic biograficzny Camõesa pióra Madame de Staël (wyd.1811) z akcentami w duchu romantyzmu, oraz recenzja Simonde de Sismondi (wyd. 1818) poświęcona słynnemu portugalskiemu pięciotomowemu wydaniu „Os Lusíadas” z 1817 roku – pierwszej edycji krytycznej dzieła, przygotowanej przez José Marię de Sousa Botelho, Morgado de Mateus (1758–1825).

Autor przypisów do poszczególnych pieśni poematu, ukryty za inicjałami „D. B.” widniejącymi na karcie tytułowej mediolańskiej edycji z 1821 roku, to Davide Bertolotti (1784–1860), pisarz i dziennikarz włoski zainteresowany literaturą i historią Portugalii, zaś ryciny wykonał Gallo Gallina (1796–1874), malarz i uznany rytownik pochodzący z Cremony.