Samotność w ujęciu sportowym jest raczej samotnictwem, gdzie jednostka dobrowolnie izoluje się od zgiełku świata, technologii aby skupić się na świecie wewnętrznym, budowaniu własnego ja bądź na naturze, która zachwyca, wzrusza, stawia czasami ostateczne przeszkody.  Potrzeba samorealizacji jest impulsem do podejmowania takich wyzwań.

W literaturze przedmiotu możemy znaleźć różne terminy, które określają ten rodzaj działalności sportowej, m.in. sporty samotnicze, sporty natury czy sporty przestrzeni. Zalicza się do nich żeglarstwo samotne, alpinizm, himalaizm, wyprawy polarne, nurkowanie swobodne. Tylko w przypadku żeglarstwa i nurkowania możemy mówić także o fizycznej samotności. Himalaiści jak i podróżnicy polarni bardzo rzadko zdobywają swoje cele w pojedynkę. Niektórzy badacze kwestionują sportowy charakter tych dyscyplin a inni uważają je za coś więcej.

Historycznie te dyscypliny miały także charakter praktyczny, odkrycie i eksploracja nowych lądów, wejście na najwyższy szczyt bądź ustalenie nowej trasy żeglarskiej. Współcześnie stanowią „istotną formę kontaktu z naturą kształtując równocześnie wysoki poziom moralny i cechy wolicjonalne najwyższej próby…” Wartością samotniczych sportów dla ogółu społeczeństwa może być „dostarczanie wzorców charakterologicznych i moralnych oraz pociąganie do naśladownictwa w społecznie użytecznej skali”.  

W zbiorach Biblioteki  Jagiellońskiej znajduje się liczna literatura na temat sportów samotniczych – poczynając od tekstów autobiograficznych, dzienników, pamiętników, opisów podróży, opowiadań, reportaży, a kończąc na teoretycznych rozważaniach badaczy czy artykułach zawartych w encyklopediach dotyczących sportu. Wystawa prezentuje jedynie niewielką część tych publikacji. Poniżej prezentujemy także zdjęcia z prywatnych kolekcji naszych bohaterów  – Krzysztofa Baranowskiego, Aleksandra Doby, Marka Kamińskiego oraz Jerzego Kukuczki.